Nosiłam się z tym tekstem bardzo długo. Za długo. A kiedy wreszcie zaczęłam go pisać, poczułam dumę – oto wzięłam się w garść, zebrałam notatki i zaczęłam pracować tak, jak lubię. Co w takim razie sprawiło, że tekst o prokrastynacji piszę lekko licząc pół roku po tym, jak po raz pierwszy wspomniałam o nim Urszuli? Otóż mam niezdrową skłonność do pracy pod presją deadline’u.

czas klepsydra zarządzanie czasem prokrastynacjaFot. Pixabay.com

Tym razem moim terminem granicznym stał Światowy Dzień Walki z Prokrastynacją, przypadający w tym roku na 4 marca. Gdybym nie dała rady go dzisiaj opublikować, spaliłabym się ze wstydu przed moją wspólniczką. Wstyd jest jednym z najbardziej upokarzających uczuć, jakie mogą dotknąć człowieka, więc obawa przed nim przerosła moje skłonności do perfekcjonizmu. Z taką oto motywacją zasiadłam do klawiatury.

Co mam zrobić dzisiaj, zrobię pojutrze

Prokrastynacja, chociaż mówi się od niej od stosunkowo niedawna, towarzyszy nam od zarania dziejów. Określenie to pochodzi od łacińskiego procrastinatio – zwłoka, odroczenie. Zjawisko to polega na irracjonalnym odsuwaniu od siebie wykonania zadań, które przed nami stoją – zarówno tych skomplikowanych i wymagających wysiłku fizycznego bądź intelektualnego, jak i prostych czynności, szczególnie tych, które wiążą się z czymś mało dla nas wygodnym lub przyjemnym. Tendencja ta w tej chwili określana jest już jako zaburzenie psychiczne i mocno różnicowana od zwykłego, beztroskiego lenistwa. Prokrastynator możliwie najbardziej odsunie od siebie zarówno napisanie pracy magisterskiej, złożenie rocznego PIT-u, jak i odpowiedź na nieodebrane połączenie telefoniczne.

Brzmi to trochę jak opowieść o leniuchu pozbawionym siły woli, ale lenistwo od prokrastynacji różni się bardzo. Człowiek, który lubi leniuchować, robi to z prawdziwą przyjemnością i bez wyrzutów sumienia. W zamian za oddawanie się słodkiemu nicnierobieniu może nawet liczyć na przypływ twórczych sił, o czym w interesujący sposób pisał Ulrich Schnabel w swojej „Sztuce leniuchowania”. Prokrastynacja do zadowolenia nie prowadzi. W jej przypadku pojawiają się właśnie wyrzuty sumienia, lęk przed przykrymi konsekwencjami opóźnienia, stres i poczucie winy, a na samym końcu niezadowolenie z wykonanej ostatecznie pracy. Prokrastynator odkładając wszystko na ostatnią chwilę zazwyczaj realizuje swoje zadania słabiej niż mógłby to zrobić w normalnym trybie. W dodatku ma tego przykrą świadomość. Czemu więc nie weźmie się za siebie i nie zrobi porządku ze swoim terminarzem?

apple komupter klawiatura tablet kalendarz smartfonFot. Pixabay.com

Skłonność do prokrastynacji to wypadkowa naszych lęków

Dopada ona przede wszystkim perfekcjonistów, którzy w swoim działaniu nie zostawiają żadnego miejsca dla możliwości porażki lub popełnienia błędu. Ma być doskonale, a jak nie będzie doskonale, to nie liczy się wcale! Tymczasem nie bez powodu światową karierę zrobił cytat dyrektor operacyjnej Facebooka Sheryl Sandberg „Zrobione jest lepsze od perfekcyjnego”. Drugą maksymą, którą od jakiegoś czasu sobie powtarzam, są słowa kanadyjskiej pisarki Margaret Atwood: „Gdybym czekała na perfekcję, nigdy nie napisałabym ani słowa”. Coś, co powstało, można udoskonalić, poprawić, zmienić, wyciągnąć z niego lekcję i następnym razem stworzyć coś lepszego, innego, ciekawego. Coś, co pozostaje jedynie w sferze planów, nie daje żadnej wartości.

Drugą grupą osób, ciągle odkładających sprawy na potem, są ci, którzy nie wierzą we własne umiejętności bądź obawiają się krytyki lub zazdrości. Pierwsi do ostatka szukają najlepszych metod, narzędzi lub pomocy innych. Drudzy prokrastynują, aby uniknąć oceny otoczenia lub – w przypadku sukcesu – niechęci współpracowników albo przypisania im trudniejszych zadań.

Na konieczność mierzenia się z prokrastynacją narażeni są też ludzie, którym sprawia trudność robienie wielu rzeczy naraz. Wielozadaniowość stała się jakiś czas temu bardzo modna, osiągając rangę wręcz cennej umiejętności zawodowej. Tony Schwartz, autor książek poświęconych efektywności w działaniu (m.in. „Ta praca nie ma sensu!”), twierdzi, że kult wielozadaniowości odpowiada za to, że nawet 50 proc. pracowników amerykańskich firm czuje się przeciążonymi i wypalonymi w pracy. Konieczność żonglowania wieloma zadaniami naraz sprawia, że nie jesteśmy w stanie się na nich skupić i w rezultacie – sfrustrowani – sięgamy po coś, co przyniesie nam przyjemność. Na przykład oglądanie najnowszych śmiesznych kotów w Internecie.

Trzeba jednak uczciwie przyznać, że z prokrastynacji mogą wynikać też pewne pożytki. Osoby, które mają skłonność do podejmowania pochopnych decyzji, dzięki zwlekaniu z działaniem mogą uniknąć popełnienia wielu błędów. Po prostu nie zdążą wcielić w życie niemądrego pomysłu. Bilans korzyści i strat, jakie powoduje prokrastynacja, jest jednak zawsze ujemny, to znaczy jest ona czymś, czego powinniśmy się wystrzegać. 

Rozpraszacze uwagi – największy sprzymierzeniec prokrastynacji

Pierwszą rzeczą, którą zrobiłam, gdy zorientowałam się, że zbyt często zostawiam istotne rzeczy na ostatnią chwilę, było wyłączenie powiadomień. Brzmi może śmiesznie, ale wyeliminowanie samych tylko dźwiękowych sygnałów mówiących, że nadszedł kolejny e-mail, wiadomość w jednym z czterech używanych przeze mnie komunikatorów, SMS lub ktoś z moich znajomych coś skomentował na Facebooku, była jak łyk górskiego powietrza po całym dniu spędzonym na największym wrocławskim skrzyżowaniu.

snapchat facebook social media komunikator messengerFot. Pixabay.com

Następną rzeczą był zakup słuchawek, które bezceremonialnie wkładam do uszu, gdy redakcję zaczyna wypełnia rwetes utrudniający mi już pracę. Zdarza mi się też wyciszać telefon, żeby przychodząca rozmowa nie wytrąciła mnie z koncentracji. Oddzwaniam, gdy skończę to, nad czym akurat pracowałam. Nie mam podzielnej uwagi, więc żeby zrobić coś dobrze, muszę to zrobić we względnej ciszy. Nie wstydzę się tego, bo to żadna ułomność. Tak mam i już.

To, z czym jednak nadal mam trudność, to realne szacowanie, ile czasu potrzebuję na wykonanie czekających mnie zadań. W rezultacie w kalendarzu mam wpisane zawsze za dużo i za gęsto, a konieczność przepisania czegoś na następny dzień niezmiennie sprawia, że jestem zła. Nikt nie każe mi nakładać tyle na talerz, ale jak to – ja nie dam rady?! Otóż nie dam. Jeśli się nie pilnuję, w rezultacie za pięć dwunasta robię wszystko naraz, zrozpaczona i wściekła, że nie potrafiłam zapanować nad sobą w czasie.

Technika Pomodoro

W walce z prokrastynacją przyszła mi z pomocą metoda opracowana pod koniec lat 80. przez Francisco Cirillo, który w pracy nad sposobem zarządzania czasem sięgnął po kuchenny minutnik w kształcie pomidora. Technika jest niezwykle prosta:

  • zdecyduj, co chcesz zrobić
  • zacznij i pracuj przez 25 minut
  • zrób 5 minut przerwy
  • pracuj przez kolejne 25 minut
  • po czterech „ćwiartkach pomidora”, czyli 2 godzinach pracy, zrób sobie dłuższą przerwę – 20 do 30 minut
  • wróć do biurka i pracuj przez 25 minut, zaczynając następnego „pomidora”

Oprócz zdyscyplinowania siebie w pracy, technika Pomodoro zapewnia jeszcze jedną rzecz – przerwy, w których można sobie zafundować „nagrodę” w postaci szybkiego rzucenia okiem na pocztę, Facebooka lub zrobienie kawy. Przydaje się to szczególnie wtedy, gdy mierzymy się z zadaniem niewdzięcznym i mało przyjemnym.

Aby skorzystać z metody Cirillo, nie trzeba kupować minutnika. Wystarczy zainstalować odpowiednią aplikację (np. Tomato Timer lub Mechaniczny Pomidor) i nie oszukiwać, gdy program każe nam wrócić do pracy. To działa!

technika pomodora efektywnosc zarządzanie czasem Gerlos FlickrFot. Gerlos via Flickr.com

Prokrastynacja nie tylko w pracy

Kiedy mówimy o zwlekaniu z zadaniami, na myśl przychodzi przede wszystkim praca. Prokrastynować da się jednak bez przeszkód także w życiu osobistym i tu również rządzą nami mniej lub bardziej uświadomione lęki. Obawa przed samotnością może powodować, że tkwimy w toksycznym związku. Niepewność, czy poradzimy sobie w nowym miejscu, sprawia, że nie dajemy sobie szansy na lepszą pracę z bardziej satysfakcjonującymi zarobkami. Strach przed diagnozą lekarską powstrzymuje nas od zbadania tego dziwnego znamienia na nodze. Nie ma chyba na świecie osoby, która chociaż raz w życiu nie odsuwała od siebie jakiegoś działania. I każdy, kto chociaż raz prokrastynował, z pewnością pamięta to dodające skrzydeł uczucie ulgi, które się pojawia natychmiast po tym, jak planowane zmieniło się w zrobione.

Psychologowie i coachowie, którzy zajmują się zjawiskiem prokrastynacji, mają kilka rad na to, jak tej wspaniałej ulgi doznawać częściej:

  • pogódź się z niepewnością – życie składa się z niewiadomych i nic tego nie zmieni. Zacznij widzieć w nich możliwości, a nie zagrożenia;
  • podejmuj skalkulowane ryzyko – popełnianie błędów jest czymś normalnym i dotyka każdego. Nie rzucaj się w wir wydarzeń głową w dół, ale nie bój się też w niego zanurzyć. Oceń możliwie dokładnie plusy i minusy, posłuchaj swojej intuicji, podejmij decyzję i działaj;
  • wykonaj pierwszy krok – on jest najtrudniejszy, dlatego dobrze jest zrobić go z rana, gdy jesteśmy wypoczęci i świat wokół nas jeszcze się nie rozkręcił. Jak radzi Brian Tracy, po prostu połknij tę żabę i już;
  • nie poddawaj się negatywnym myślom – gdy ogarnia cię zwątpienie i zaczynasz wróżyć, że na końcu tej drogi czeka cię katastrofa, szybko przypomnij sobie jakąkolwiek sympatyczną rzecz, jaka cię ostatnio spotkała. Potem weź kilka głębokich oddechów i wyobraź sobie, co się stanie, gdy zamiast katastrofy spotka cię jednak sukces. Jak będziesz się wtedy czuć? I z tym właśnie uczuciem ruszaj do przodu.

Ja tak zrobiłam trzy godziny temu, dzięki czemu zebrałam notatki i włączyłam komputer. Za chwilę go wyłączę. Za oknem świeci piękne słońce, a ja uśmiecham się do ekranu...

 


Biorą udział w konwersacji

Komentarze (11)

Ocena 4.5 z 5 na podstawie 1 głosów
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Podoba mi się i nazwa strony i dobór grafiki i skład tekstu.

sam prokrastynuje wiele rzeczy. I też w końcu coś napisałem dzisiaj. Jakby od pracy w biurze bolały plecy zapraszam, może coś z tego się przyda https://masazmaks.waw.pl/nawyki-w-pra...

Podoba mi się i nazwa strony i dobór grafiki i skład tekstu.

sam prokrastynuje wiele rzeczy. I też w końcu coś napisałem dzisiaj. Jakby od pracy w biurze bolały plecy zapraszam, może coś z tego się przyda https://masazmaks.waw.pl/nawyki-w-pracy-siedzenie/

Czytaj więcej
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Bardzo ważny i potrzebny artykuł. Dziękuję autorce za podjęcie tego tematu. To ważny temat, bo z prokrastynacją zmaga się wielu ludzi, a duża część jest jej nawet nieświadoma. Przez lata można przez to czuć się nieszczęśliwym, krytykować się,...

Bardzo ważny i potrzebny artykuł. Dziękuję autorce za podjęcie tego tematu. To ważny temat, bo z prokrastynacją zmaga się wielu ludzi, a duża część jest jej nawet nieświadoma. Przez lata można przez to czuć się nieszczęśliwym, krytykować się, karcić „w głowie” za każdą porażkę, obwiniać za wszystko, porównywać z innymi i pogłębiać nienawiść do samego siebie itp. Jak już sobie uświadomimy z czym mamy do czynienia jest trochę lepiej. Rzeczywiście teraz coraz częściej możemy spotkać się z terminem prokrastynacji w Internecie, gazetach, telewizji. Jest dużo bardzo pomocnych wskazówek jak sobie z tym radzić i warto to wdrażać w życie, bo to działa i pomaga. Jednak dla mnie najważniejsze jest pytanie: dlaczego jestem takim KATEM dla siebie samej? Dlaczego moja GŁOWA nie jest moim sprzymierzeńcem? Jak też autorka artykułu wspomniała źródłem jest lęk, niepewność, niskie poczucie wartości, brak wiary w siebie. Nawet perfekcjoniści to osoby bardzo zalęknione, często o niskim poczuciu własnej wartości, boją się z powodu narzuconych przez siebie samych chorych ambicji, boją się, że nie zadowolą innych tak jak zawsze! Jak sobie pomóc? Chyba każdy musi odnaleźć swoje rozwiązanie i praktykować to, co mu pomaga. Dla mnie najważniejszym było zmierzyć się z moimi lekami. Najpierw je odkryć, nazwać, zastanowić się nad ich źródłem. Potem odkryć, że lęk jest tylko w umyśle – to nie istnieje. To fałszywy, nierealny potworek, który bezczelnie śmieje się ze mnie, że ma nade mną kontrolę. Aż wreszcie zdać sobie sprawę, że to ja mogę mieć władzę na nim! Obiecać sobie, że nigdy więcej nie będę straszyć samą siebie! To okropne, że sami straszymy siebie prawda? Ja zaczęłam akceptować siebie taką, jaką jestem. Jeśli nie wyrabiam się ze sprawami, nigdy już siebie nie krytykuje. Uwolniłam się od potwora w głowie. A może ten potwór to nasi rodzice, którzy od nas wymagali, krytykowali, porównywali… Może to rodzeństwo, rodzina, znajomi do których się wiecznie porównujemy i zazdrościmy… lub my sami, którzy chcieliśmy czyjejś uwagi, akceptacji, pochwały… Teraz jestem już dorosła, mogę akceptować siebie, chcę akceptować siebie, chcę być dla siebie dobra i sobie pomagać. Ćwiczę koncentrację, medytuję, uspokajam umysł, lubię jogę, pływać, biegać, tańczyć. Każdy szuka tego, co lubi i co sprawia mu przyjemność . To ważne robić coś przyjemnego i co sprawia nam radość. A może prokrastynacja to tylko jeden z wielu sygnałów, które wysyła do nas nasz własny organizm? Może to wewnętrzne wołanie o pomoc lub wskazówka, że trzeba pochylić się nad jakąś sferą naszego życia? Może trzeba zwolnić tempo życia? Ciepło pozdrawiam :-)

Czytaj więcej
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Bardzo przydatny artykuł! :-)

COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

U mnie prokrastynacja zaczęła się odkąd wyjechałam do Hiszpanii. Wcześniej zawsze wszystko wykonywałam na czas. Hiszpanie mi powiedzieli, że po co ja tyle pracuję, dlaczego muszę robić wszystko od razu. No i stało się. Popsuli mnie. ;-) Teraz...

U mnie prokrastynacja zaczęła się odkąd wyjechałam do Hiszpanii. Wcześniej zawsze wszystko wykonywałam na czas. Hiszpanie mi powiedzieli, że po co ja tyle pracuję, dlaczego muszę robić wszystko od razu. No i stało się. Popsuli mnie. ;-) Teraz często zwlekam z wykonaniem wielu zadań, co potem oczywiście mnie dodatkowo stresuje. Może uda mi się siebie naprawić na nowo. ;-)

Czytaj więcej
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Hiszpanie Cię popsuli? Tez bym się dała popsuć
Dziękuję za komentarz.

COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Wow! Świetny artykuł. W ogóle muszę przyznać, że uwielbiam dźwięk słowa "prokrastynacja", choć samego zjawiska nie lubię. Aczkolwiek rzadko mnie dotyczy, ja mam tendencję do robienia wszystkiego na szybko, po łebkach, bo już coś następnego do...

Wow! Świetny artykuł. W ogóle muszę przyznać, że uwielbiam dźwięk słowa "prokrastynacja", choć samego zjawiska nie lubię. Aczkolwiek rzadko mnie dotyczy, ja mam tendencję do robienia wszystkiego na szybko, po łebkach, bo już coś następnego do zrobienia czeka. A potem kręcę głową z niezadowoleniem, że mogłam jednak lepiej. Czy na coś takiego też jest jakieś ładne słowo?

Czytaj więcej
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Nie znam. Jeżeli szybko i po łebkach, bo roboty w huk, to może trzeba sobie część kolejnych zadań odpuścić? A nie, wtedy to będzie też prokrastynacja...

COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Niezastąpione w walce z prokrastynacją są nawyki, bo wówczas nie zastanawiasz się czy Ci się chce, czy nie - po prostu robisz.

COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Ciekawa uwaga

COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Czytałam ostatnio bardzo ciekawy artykuł po niemiecku, który prezentował inne oblicze prokrastynacji. Autorki próbowały odczarować to pejoeratywne nacechowanie zjawiska prokastynacji. Pisały, że często działanie pod presją, w krótszym czasie jest...

Czytałam ostatnio bardzo ciekawy artykuł po niemiecku, który prezentował inne oblicze prokrastynacji. Autorki próbowały odczarować to pejoeratywne nacechowanie zjawiska prokastynacji. Pisały, że często działanie pod presją, w krótszym czasie jest bardziej efektywne niż rozwlekanie tego. Dość ciekawa teza mimo wszystko. Niektórzy ludzie (i ja do nich niestety należę) najlepiej działają, kiedy zwyczajnie muszą coś zrobić i to najlepiej na już, ewentualnie kilka dni przed. Potrafię wtedy siedzieć skupiona od rana do wieczora i mimo że jestem wykończona po takim maratonie, to osiągam zamierzony cel. Wolałabym jednak działać stopniowo... Oby ten tekst mi w tym pomógł!

Czytaj więcej
COM_KT_COMMENT_MINIMIZED_BY_MODERATOR

Niezmiennie polecam Pommodoro. Wracam do tej techniki zawsze, gdy w niewłaściwym czasie tracę kontakt z terminarzem.

Nie ma tu jeszcze żadnych komentarzy

Skomentuj

  1. Opublikuj komentarz jako gość.
COM_KT_RATE_THIS_POST:
Załączniki (0 / 2)
Udostępnij swoją lokalizację

NA DOKŁADKĘ